تحلیل مشکلات پژوهش حیطه دندان پزشکی و راهکارهای اصلاحی آن در ایران (یک مطالعه کیفی)

دریافت: 26/2/92 پذیرش: 9/8/92   مقدمه: رشد علمی ایران طی سال های اخیر بسیار چشمگیر بوده است. در این میان تولیدات علمی رشته دندان پزشکی نقش مهمی در روند افزایش تولیدات علمی کشور داشته اند. با وجود افزایش روز افزون علاقمندان به امر پژوهش، متأسفانه عوامل باز دارنده متعددی در راستای انجام پژوهش به نحو مطلوب و استفاده از نتایج آن ها وجود دارد. هدف مطالعه حاضر شناسایی مشکلات پژوهش دندان پزشکی در کشور و ارایه راهکارهای مطلوب جهت اصلاح آن هاست.   روش کـار: در مطالعه حاضر مشکلات پژوهش در حیطه دندان پزشکی طی یک بحث گروهی با استفاده از مدل بحث گروهی اسمی با حضور جمعی از بهترین دندان پزشکان و کارشناسان فن، به صورت عمیق تحلیل گردید. بحث گروهی اسمی با حضور 22 نفر از افراد با سابقه طولانی مدیریتی در سطوح مختلف دانشگاهی وکشوری و طی چهار مرحله: 1) لیست کردن مشکلات؛ 2) دسته بندی مشکلات؛ 3) وزن دهی؛ و 4) ارایه راهکارانجام شد.   یافته ها: از 45 گزینه یا مورد مطرح شده در بحث گروهی به عنوان مشکلات پژوهش در دندان پزشکی ایران، 28 مورد مربوط به سیاست ها و عملکرد داخل دانشگاه های علوم پزشکی (حیطه نقطه ضعف) و 17 مورد مربوط به سطوح خارج از دانشگاه (حیطه تهدید) بودند. میانگین کلی وزن مشکلات حیطه نقطه ضعف در دو بعد اهمیت و امکان تأثیرگذاری به ترتیب 73/11 و 74/12 از 20 بودند. در حیطه تهدیدات، میانگین کلی وزن برای تمام موردها، در دو بعد اهمیت و امکان تأثیرگذاری به ترتیب 89/9 و 12/10 به دست آمدند. از 115 راهکار ارایه شده توسط افراد شرکت کننده در بحث، 72 مورد مربوط به حیطه نقطه ضعف و 43 مورد مربوط به حیطه تهدید بودند. نتایج نشان داد که ایجاد یک واحد سیاست گذاری مشخص (دبیرخانه) به عنوان هماهنگ کننده تحقیقات دندان پزشکی در کشور به منظورتعیین اولویت های پژوهش دندان پزشکی (در سطح ملی و محلی) با محوریت ارتقای سلامت جامعه و هدفمند کردن تحقیقات از مهم ترین راهکارهای قابل اجرا در راستای ارتقای پژوهش دندان پزشکی در کشور می باشد.   نتیجه گیری: با توجه به این که مشکلات درونی دانشگاه ها اهمیت بیشتری نسبت به مشکلات بیرونی داشتند، به نظر می رسد بایستی در مدیریت درون دانشکده ای تغییراتی صورت پذیرد تا بتواند بهتر اعضای هیأت علمی و محققان را با مشکلات جامعه آشنا کند، ایشان را به انجام تحقیقات مربوطه ترغیب نماید و نتایج پژوهش ها را منتشر نماید. لازم به ذکر است در این مسیر می بایست زیرساخت های لازم مانند توانمندسازی نیروهای محقق، افزایش امتیازات تحقیقات و همچنین ارایه تسهیلات لازم برای تسریع امر فراهم گردد.